HEPA ve ULPA Filtre Farkı Nedir, Hangisi Daha İyi?

HEPA ve ULPA filtre farkı, en yüksek düzeyde hava kalitesi arayanlar için kafa karıştırıcı olabiliyor. Partikül tutma performansları arasındaki önemli fark, kullanıcıların ULPA filtrenin daha iyi bir çözüm olduğunu düşünmelerine sebep olsa da gerçekten öyle mi? O halde birlikte inceleyim, HEPA mı ULPA mı hangisi daha iyi?

Verimli filtreler, Avrupa EN 1822 standardına göre EPA, HEPA ve ULPA filtre olarak 3 ana verimlilik sınıfıyla tanımlanır. Amerika standartlarında ise sınıflandırma bu şekilde değildir. Farklı bir ifadeyle EPA, ULPA veya HEPA13-14 gibi bir derecelendirmeye sahip ürünlerde, Avrupa standardı temel alınmış demektir. HEPA ve ULPA filtre sınıfları, temelde, etkili oldukları partikül boyutu ve partikül tutma verimliliğine göre birbirlerinden farklılaşır. Fakat bu iki fark, kullanım alanlarından maliyetlerine kadar pek çok şeyi belirler. HEPA ya da ULPA filtreyi ne zaman ve neden seçmeniz gerektiğini anlamak için iyi bir başlangıç yapalım.

ULPA Filtre Nedir?

ULPA filtre, içinden geçen havadan, çapı 0,12 mikrona eşit katı partiküllerin %99,9995’inden fazlasını yakalayabilen bir tür mekanik hava filtresidir. Açılımı, Ultra-Low Penetration Air (Filters) şeklindedir. Türkçeye, Ultra-Düşük Penetrasyonlu Yakalayıcı ya da Ultra-Düşük Partikül Yakalayıcı olarak çevrilebilir. Minimum verimlilik seviyesi ve filtrenin test prosedürleri, EN 1822 ve ISO 29463 standartlarıyla tanımlanmıştır.

Elektronik, sağlık, ekonomi, biyoloji gibi çeşitli alanlarda da kullanılan penetrasyon terimi, “nüfuz etme” anlamına gelir.

EN 1822 standardında ULPA filtre sınıfları; ULPA 15, ULPA 16 ve ULPA 17 olmak üzere 3 farklı verimlilik seviyesine ayrılır. Sayı değeri büyüdükçe filtrenin verimlilik performansı da yükselir.

1. ULPA 15 filtre, en az %99,9995 verimlilik oranına sahiptir.
2. ULPA 16 filtre, en az % 99,99995 verimlilik oranına sahiptir.
3. ULPA 17 filtre, en az %99,999995 verimlilik oranına sahiptir.

EN 1822 standardı; filtrelerin partikül tutma verimliliğini, düşük kapasiteden yüksek kapasiteye doğru ölçeklendirir. EPA sınıfı filtreler, partikülleri en az %85; HEPA sınıfı filtreler, en az %99,95 verimlilik oranıyla yakalar. ULPA filtre ise en yüksek tutuşa sahiptir ve partiküllerin en az %99,9995’ini filtreleyebilir.

ULPA filtre, %100 olmasa da buna çok yakın oranda filtrasyon sağlar. HEPA’lardan daha fazla ve daha küçük parçacıkları yakalayabilir. Bu, kulağa çok daha etkili gibi gelse de aslında tam olarak öyle değildir. Her şey, doğru koşullarda doğru seçimle ilgilidir.

HEPA ve ULPA Filtre Benzerlikleri Neler?

HEPA ve ULPA filtre benzerlikleri:

1. Filtrasyon Yöntemi: Her ikisi de parçacık boyutuna dayalı mekanik filtrasyon yapar. Bunun için de eylemsiz çarpma, kesme, difüzyon adı verilen fiziksel mekanizmaları kullanırlar. Parçacık boyutuna dayalı filtrasyon mekanizmasını HEPA filtre çalışma prensibi nedir yazımızdan öğrenebilirsiniz.
2. Malzeme Yapısı: Her ikisi de benzer tasarıma sahiptir. Filtre ortamı, rastgele düzenlenmiş çok ince liflerden oluşan devasa bir ağ gibidir. Hava, bu yoğun ve düzensiz şekilde örülmüş ağdan geçerken taşıdığı katı partiküller liflere yapışır ve hapsedilir.

HEPA ve ULPA filtreler, havayı zararlı partiküllerden arındırmak için kullanılan yüksek verimli filtrelerdir. İki filtrasyon türü de benzer bir prensiple çalışır. Fakat her şeyi, “malzeme yoğunluğu” değiştirir.

HEPA ve ULPA Filtre Farkı Nedir?

HEPA ve ULPA filtre farkını 7 başlığa ayırarak inceleyebiliriz:

1. Partikül Yakalama Verimliliği
2. Yakalanabilen Partikül Çeşitliliği
3. Hava Akışı Direnci
4. Enerji Verimliliği
5. Kullanım Ömrü
6. Maliyet
7. Kullanım Alanları

Şimdi HEPA ve ULPA filtre farkını detaylarıyla ele alalım ve doğru seçim için dikkate almanız gereken parametreleri açıklayalım.

HEPA	ULPA
Mekanik filtrasyon	Mekanik filtrasyon
0,3 µm	0,12 µm
H13, %99,95 TrueHEPA, %99,97 H14, %99,995	U15, %99,9995 U16, % 99,99995 U17, %99,999995
Daha az direnç, Yüksek hava akışı	Daha fazla direnç, Düşük hava akışı
Daha az enerji tüketimi	Daha fazla enerji tüketimi
Yüksek hassasiyet	Üst düzey hassasiyet

Verimliliği Belirleyen Nedir?

HEPA, 0,3 mikron (µm) çap spesifikasyonuna sahip parçacıkların en az %99,95’ini havadan arındırır. ULPA filtre ise 0,12 mikron çap spesifikasyonuna sahip parçacıkların en az %99,9995’ini havadan arındırır (bu değerler, standartlar tarafından temel alınan değerlerdir).

Malzeme Yoğunluğu

ULPA filtrenin daha yüksek verimlilik derecesine sahip olmasının sebebi, filtre ortamının artan yoğunluğudur. Her iki filtre türü için de gözeneklilik temel husustur. Daha düşük gözeneklilik oranı, filtrasyon hızını azaltabilir ancak filtrelenen havanın kalitesini artırır.

Hava Akışı

Malzeme yoğunluğu sebebiyle HEPA ve ULPA filtre arasındaki temel fark, hava akışıdır. ULPA filtre, hava akışına karşı daha fazla direnç gösterir (daha düşük hava akışına izin verir). Bu, aynı boyutlu filtreler için hava akışının %20 ile %50 arasında daha az olması anlamına gelir. Yani “saat başına hava değişimi” çok yüksek oranda düşecektir. Bununla birlikte havayı hareket ettirmek için de daha fazla güç (enerji) gerektirir.

Partikül Türleri

Değişen malzeme yoğunluğu, elbette farklı partiküllerin yakalanmasına imkân tanır. ULPA filtre, ultra ince partiküller olarak tanımlanan 0,12 mikronluk parçacıkları hedefler. HEPA’ların hedeflediği partikül çeşitliliği ise daha geniş bir aralıktadır: polenler, ev tozu akarlar, duman ve yanma partikülleri, küf sporları, mantarlar, hayvan tüyleri, kepekler, bakteriler, bazı virüsler… Detaylı liste için HEPA filtre neleri filtreler neleri filtreleyemez yazımıza göz atabilirsiniz.

Her ikisi de gaz ve koku moleküllerini yakalamak için tasarlanmamıştır. Bunun için aktif karbonla entegre edilmeleri gerekir.

Maliyet

Daha yoğun malzemeye sahip oldukları ve üretilmeleri daha zor olduğu için ULPA filtreler daha pahalıdır. Fakat filtre maliyeti, toplam maliyetin aslında görece küçük bir parçasıdır. ULPA kullanarak HEPA kadar iyi “saat başına hava değişimi” oranı yakalayabilmek için hava akışını artıracak tasarım gerekir. Bu da düşük hava akışını telafi etmek için daha büyük bir filtre ve elbette daha güçlü bir cihaz demektir. Dolayısıyla da tüm sistemin maliyeti artar.

Kullanım Ömrü

Aynı amaç için üretilen iki filtre karşılaştırıldığında HEPA’nın ömrü ULPA’nın ömrüne kıyasla 1,5 kattan daha fazladır.

Hangisi Nerede Kullanılır?

HEPA ve ULPA filtre farkını oluşturan faktörler, doğal olarak kullanım alanlarını da etkiler. HEPA’lar çeşitli avantajı dolayısıyla hava temizleyiciler, nem alma cihazları, soğutucular, klimalar, bazı elektrikli süpürgeler gibi ev tipi cihazlarda veya HVAC sitemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.

HEPA sınıfı filtreler; hastaneler, ameliyathaneler, yoğun bakım servisleri, yeni doğan odaları, eczaneler, ilaç üretim tesisleri, laboratuvarlar, endüstriyel tesisler, imalathaneler, nükleer tesisler, AVM’ler, okullar, uçaklar, endüstriyel mutfaklar, temiz oda uygulamaları, ofisler, muayenehaneler, hava kalitesi hassasiyeti yüksek evler gibi çeşitli mekânlarda kullanılabilir. Fakat her mekân için doğru ürün tipi değişecektir.

ULPA filtre sınıfları da benzer uygulama alanlarında kullanılabilir. Özellikle çok yüksek hassasiyet söz konusu ise tercih edilirler. Nano partiküller, aerosol virüsler gibi parçacıkların hedeflendiği ve en yüksek saflık gerektiren endüstriyel ve bilimsel alanlarda kullanımları daha yaygındır.

Sonuç: HEPA mı ULPA mı?

HEPA ve ULPA filtre sınıfları, son derece küçük kirleticileri yakalamak ve soluduğumuz havadan ayrıştırmak için ticari hava filtrasyon sistemlerinde kullanılır. Hangisini seçmeniz gerektiği ise -temelde- ortamın hava kalitesi gereksinimlerine ve bütçenize bağlıdır. Öte yandan hassas endüstriyel uygulamalarda doğru filtrasyon sisteminin ne olacağı -çoğunlukla- yönetmeliklere ve standartlara bağlı olacaktır. Bu bölümde HEPA mı ULPA mı hangisi daha iyi sorusunu, yaygın kullanım açısından yanıtlamaya çalışacağız.

İhtiyaçlar ve Beklentiler

Üreticiler, ULPA’ların çok daha üstün verimlilik derecesini vurgulasa da bu her zaman avantajlı değildir. ULPA filtreler, daha küçük partikülleri daha fazla oranda hapseder. Fakat tipik bir kapalı mekândaki genel partikül konsantrasyonunu azaltmada HEPA kullanan aynı hava filtrasyon sisteminden daha az etkilidir. Sebebi de daha yoğun filtre malzemesinin neden olduğu düşük hava akışı hızıdır. Aynı filtre boyutunda ULPA’lar, %20-50 oranında daha az hava geçişine olanak tanıdıkları için saatte daha az hava değişimine sebep olurlar.

HEPA’lar ise hava akışına daha az direnç gösterir. Böylelikle daha yüksek bir hava akışı sağlayabilirler. Tam da bu sebeple ev tipi cihazlarda ve havalandırma sistemlerinde yaygın olarak tercih edilirler.

Partiküller

ULPA’lar 0,12 mikron gibi çarpıcı bir büyüklükte yüksek verimlilik sunsa da aslında solunum sağlımız açısından daha tehlikeli olan kirleticilerin büyük bir kısmı daha büyük boyutludur. Çok etkileyici görünmelerine rağmen aslında HEPA kadar kapsamlı korumayı -diğer değişkenler de hesaba katıldığında- aynı verimlilikte sağlayamazlar.

HEPA mı ULPA mı? Filtrenin ve sistemin ilk yatırım maliyeti, uzun vadeli bakım maliyeti, enerji maliyeti ve kullanım ömrü gibi faktörler de eklenince, ULPA için pahalı bir aşırılık yorumu bile yapabiliriz.

Farklı cihaz seçeneklerimizi keşfetmek için Pure Flat büyük hava temizleme cihazı ve Pure Compact küçük hava temizleme cihazı ürün sayfalarını ziyaret edebilirsiniz.

Ev veya Ofislerde Neden ULPA Yanlış Seçim?

Çok ciddi seviyede saflığın hayati olmadığı koşullarda ULPA filtre kullanmanın beraberinde getireceği önemli dezavantajlar vardır. Bunlar arasında, havanın istenen hızda temizlenememesi ve fazla güç kaynağı tüketimi öne çıkar. İç mekân hava kalitesi sürekli değişim halindedir. Pencereleri açmak, bitki yetiştirmek, evcil hayvan beslemek, ortamdaki duman faktörü, yemek pişirme vb. gibi durumlar hava kalitesini sürekli değiştirir. Bu açıdan hız önemlidir.

HEPA’lar, 1940’lı yıllardan bu yana sürekli geliştirildi ve üreticiler, son kullanıcılara daha verimli ürünler sunmak için etkili yollar geliştirdi. Bu sayede maliyetleri, giderek daha da düştü. ULPA filtreyi, özellikle temiz oda ortamlarında veya yüksek hassasiyet gerektiren endüstriyel uygulamalarda seçmek daha uygundur. Hatta birçok temiz oda uygulaması için doğru planlanmış HEPA sistemi de yeterli olmaktadır.

Sonuç olarak HEPA mı ULPA mı hangisi daha iyi sorusunun yanıtı birçok faktöre bağlı olarak değişse de HEPA’yı tercih etmenin ana nedeni, ULPA filtrenin daha kısıtlayıcı olmasıdır. Uygulamanızın gereksinimlerini ve gereken verimlilik düzeyini doğru analiz etmek, en uygun filtrasyon sistemine karar vermeniz kolaylaşacaktır. Detaylı bilgi için HEPA filtre seçimi nasıl yapılır nelere dikkat edilmeli yazımızı okuyabilirsiniz.

PURMED Neden True HEPA’yı Öneriyor?

Filtrasyon sistemleri; değişen ihtiyaçlara, taleplere, kullanım alanlarına ya da cihazlara yönelik olarak geliştirilmektedir. Farklı teknolojileri kullanan birçok hava filtrasyon sistemi bulunmaktadır. HEPA bunlardan sadece biridir. Örneğin EPA, ULPA, aktif karbon, iyonizasyon, ozon ve UV teknolojisi yaygın olarak kullanılan diğer filtrasyon teknolojileridir. Bazı hava temizleyiciler, bu yöntemlerden sadece birine odaklanırken; bazıları da birkaçını bir arada kullanan hibrit sistemlere odaklanabilir.

PURMED olarak; havadaki en küçük kirleticileri dahi yakalayarak, soluduğunuz havayı derinlemesine temizlemeye odaklıyız!

Bunun için de HEPA + aktif karbon kombinasyonunu kullanıyoruz. Bu sayede farklı filtrasyon teknolojilerinin avantaj ve dezavantajlarını birbirleriyle dengeleyip nötrlüyoruz. Yedek filtrelerimiz, havadaki hem çok ince katı partikülleri hem de kimyasal buhar, kötü koku gibi gaz moleküllerini etkili şekilde temizleyebiliyor.

Doğru güçleri birleştiriyoruz…

Evet, HEPA’lar kullanıldığı alanı derinlemesine temizler. Fakat gaz moleküllerini filtrelemek için tasarlanmamışlardır. Oysa ki Eski Mısır’dan beri suyu filtreleyip temizlemek için kullanılan karbon filtreler, içlerinden geçen havadaki gaz moleküllerini de hapsedebilir. Bu sayede PURMED filtreleri, soluduğunuz havayı “en zayıf” noktasına kadar kirleticilerden arındırır.

“Peki, neden ULPA değil” diye düşünebilirsiniz. Sonuçta Avrupa standartlarına göre en verimli sınıf ULPA’dır. Evet, ULPA sınıfı 0,12 mikron büyüklüğündeki partikülleri %99,9995 verimlilik oranında yakalayabilir. Bu çok etkileyici bir partikül boyutu olmakla birlikte, aslında en tehlikeli kirleticilerin büyük bir kısmı bu kategoride değildir. Ev veya işyeri ortamlarını düşündüğümüzde de olası partikül türleri çoğunlukla bellidir. ULPA’lar ise mikroelektronik üretimi gibi son derece hassas uygulamalar için elzemdir.

Her nefesiniz sağlıkla dolsun!

Ev veya işyerinizde; her solukta temiz, taze ve sağlıklı bir iç mekân deneyimini tasarlayabilmeniz için en yenilikçi teknolojiyi sunuyoruz. Siz de PURMED’in hava temizleyici, hava nemlendirici ya da nem alma cihazlarından güç alın, her nefesiniz sağlıkla dolsun!

KAYNAKLAR

• ULPA (ultra-low particulate air), Wikipedia

Yüksek derece hava kalitesi gerektiren koşullar için en uygun filtrasyon çözümünü arıyorsanız, HEPA ve ULPA filtre farkını bilmek önemlidir. Çünkü ilk bakışta ULPA filtre kullanmak iyi bir fikirmiş gibi görünür. Biz de PURMED olarak, böyle bir değişimin neden beklentinizi karşılayamaya yetmeyeceğini açıklamaya çalıştık. Bu içeriğimizde de HEPA ve ULPA filtre farkı nedir, hangi koşullarda hangisi daha etkilidir ve seçim yaparken nelere dikkat edilmelidir gibi soruları yanıtladık. Umuyoruz ki koşullarınız için en iyi seçimi yapmanıza yardımcı olabilmişizdir. Daha fazla desteğe ihtiyacınız varsa, iletişim kanallarımız aracılığıyla bize ulaşabilir ve ürünlerimiz hakkında bilgi isteyebilirsiniz.